Xuất khẩu đạt kỷ lục mới nhờ đà tăng trưởng mạnh mẽ

Tăng trưởng mạnh mẽ từ các ngành chủ chốt

Tính đến ngày 15 tháng 10, nhóm máy tính và điện tử đã tạo ra doanh thu xuất khẩu gần 82 tỷ USD, với tổng kim ngạch đến cuối tháng ước vượt 86 tỷ USD, đạt mức cao kỷ lục.

Đơn đặt hàng tăng đột biến kể từ nửa cuối năm ngoái, đặc biệt là trong quý 3 năm 2025, đã giúp nhóm hàng này trở thành động lực chính cho tăng trưởng xuất khẩu. Riêng điện tử đã đóng góp đáng kể vào tổng kim ngạch xuất khẩu của cả nước, ước đạt 390 tỷ USD sau 10 tháng, tăng 14 tỷ USD so với năm trước, phản ánh tốc độ phục hồi và mở rộng thị trường ấn tượng.

Nhóm máy móc, thiết bị, dụng cụ, phụ tùng cũng cho thấy sự tiến bộ rõ rệt, đạt 48 tỷ USD trong giai đoạn xem xét, tăng gần 13,5% so với cùng kỳ năm ngoái. Dự kiến ​​sẽ bổ sung thêm 6,5–7 tỷ USD trong những tháng còn lại của năm, nâng tổng số lên khoảng 55 tỷ USD.

Thành tích mạnh mẽ của hai ngành công nghiệp chủ chốt này đã góp phần đáng kể vào việc duy trì tăng trưởng xuất khẩu trong bối cảnh nhu cầu toàn cầu vẫn chưa phục hồi hoàn toàn.

Ngành nông nghiệp cũng đạt được mức tăng trưởng mạnh mẽ, nổi bật là cà phê đang có khối lượng và giá cả cao hơn. Tính đến ngày 15/10, Việt Nam đã xuất khẩu 1,27 triệu tấn cà phê, thu về 7,2 tỷ USD. Giá xuất khẩu bình quân đạt 5.658 USD/tấn, tăng 45% so với năm ngoái.

Theo ông Nguyễn Nam Hải, Chủ tịch Hiệp hội Cà phê - Ca cao Việt Nam (VICOFA), niên vụ 2024–2025 ghi nhận mức giá cao nhất trong lịch sử, có thời điểm lên tới 5.850 USD/tấn. Châu Âu vẫn là thị trường mua cà phê Việt Nam lớn nhất, nhập khẩu 710.000 tấn, trị giá trên 4 tỷ USD, trong đó riêng 27 nước EU chiếm 40,1% lượng xuất khẩu cà phê của Việt Nam và 39,4% giá trị..

Các hiệp định thương mại tự do (FTA), đặc biệt là Hiệp định thương mại tự do Việt Nam – EU (EVFTA), đã giúp cắt giảm thuế đối với cà phê xuất khẩu sang EU, từ 7–11% xuống 0% đối với đậu xanh và từ 9–12% xuống 0% đối với sản phẩm chế biến, nhờ đó tăng giá trị xuất khẩu lên gấp 5 lần.

Các mặt hàng nông sản khác như gạo, hạt điều, trái cây cũng đang được hưởng lợi từ các FTA thế hệ mới. Nhiều doanh nghiệp đã nhanh chóng chuẩn hóa quy trình đáp ứng yêu cầu về xuất xứ, an toàn thực phẩm, giúp hàng Việt mở rộng hiện diện tại các thị trường khó tính như EU, Nhật Bản, Hàn Quốc, Canada.

Củng cố vị thế trong chuỗi giá trị toàn cầu

Bên cạnh nông sản, các doanh nghiệp điện tử và công nghệ cao đang trở thành động lực chính cho tăng trưởng xuất khẩu và là “trụ cột” trong chuỗi giá trị toàn cầu. Nhờ dòng vốn FDI đổ vào các ngành công nghệ cao và năng lực sản xuất được mở rộng, Việt Nam đã trở thành mắt xích quan trọng trong chuỗi cung ứng điện tử toàn cầu và nổi lên như một trung tâm lắp ráp hàng đầu ở Đông Nam Á.

Theo Ngân hàng Thế giới, hàng điện tử, máy tính, linh kiện và điện thoại hiện chiếm hơn 33% kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam, nhờ vào các công ty lớn như Samsung, LG, Foxconn, Amkor và Hana Micron, cùng với việc mở rộng mạng lưới các nhà cung cấp cấp 2 và cấp 3 của Việt Nam. Các địa phương như Bắc Ninh, Thái Nguyên, Hải Phòng đã trở thành những trung tâm điện tử trọng điểm, thu hút hàng chục nghìn lao động lành nghề.

Báo cáo Chỉ số Đổi mới Toàn cầu (GII) của Tổ chức Sở hữu Trí tuệ Thế giới (WIPO) cho thấy Việt Nam nằm trong số những quốc gia dẫn đầu thế giới về xuất khẩu công nghệ cao, chiếm 36,1% tổng thương mại. Hơn một phần ba kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam đến từ điện tử, viễn thông, máy tính và linh kiện - những lĩnh vực quan trọng để thu hút FDI chiến lược trong lĩnh vực chất bán dẫn, pin năng lượng và thiết bị thông minh.

Các chuyên gia cho rằng đây là lúc để Việt Nam chuyển từ “trung tâm sản xuất” sang “trung tâm đổi mới và công nghệ” bằng cách tăng cường đầu tư vào nghiên cứu và phát triển (R&D) và hỗ trợ các doanh nghiệp trong nước tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị.

Nếu được quản lý tốt, giai đoạn 2026–2030 có thể đánh dấu một giai đoạn đột phá đối với Việt Nam, đưa Việt Nam tiến gần hơn đến việc trở thành một quốc gia công nghiệp hiện đại, với xuất khẩu công nghệ cao chiếm hơn 45% tổng thương mại./.VNA